Na Litwie wzrasta spożycie narkotyków, szczególnie wśród młodzieży. Według statystyk podanych przez NTAKD (lt. Narkotikų tabako ir alkoholio kontrolės departamentas) około 24 proc. osób w grupie wiekowej 15-35 lat, przynajmniej raz w życiu zażywało substancje narkotyczne, z czego 9,4 proc. ma z nimi kontakt co najmniej raz w roku. Na Litwie, podobnie jak w innych krajach UE, dane na temat zażywania narkotyków pochodzą już nie tylko od samych respondentów, ale i np. z badań zawartości substancji psychoaktywnych w ściekach miejskich.

Badania ścieków przeprowadzone przez Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA) wskazały, że w Wilnie wzrosło w ostatnim czasie zażywanie MDMA, zaś w Kownie kokainy. Według NTAKD w ubiegłym roku wskaźniki pozostałości ecstasy znalezionych w ściekach wileńskich wzrósł aż do 51 miligramów na tysiąc mieszkańców, podczas gdy w 2022 roku wynosił 31 miligramów. To największy wskaźnik, który odnotowano w ciągu ostatnich siedmiu lat. Wilno znajduje się obecnie na 13. miejscu wśród innych europejskich miast pod względem resztek MDMA w ściekach. Najwięcej pozostałości tego narkotyków znaleziono w kanalizacjach w Belgii, Hiszpanii, Niemczech, Francji i Holandii. 

Z badań wynikło, że ilość kokainy w ściekach jest największa w trzech litewskich miastach: Wilnie, Kłajpedzie i Kownie. Drugi rok z rzędu najwięcej resztek danego narkotyku, czyli około 150 miligramów na tysiąc mieszkańców, znajduje się w kowieńskiej kanalizacji. 


Statystyki w Europie 

Rosnąca podaż i dywersyfikacja zażywanych narkotyków stawia nowe wyzwania przed polityką antynarkotykową i opieką zdrowotną w Europie. Jest to jedna z kwestii, na które zwróciło uwagę Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA), podczas prezentacji w Brukseli raportu na temat rozpowszechnienia zażywania narkotyków w 2023 roku w Europie. Raport EMCDDA przeanalizował główne tendencje i pojawiające się nowe zagrożenia. 

Najbardziej rozpowszechnionym narkotykiem w Europie pozostają konopie indyjskie. EMCDDA szacuje, że około 8 proc. (22,6 miliona) mieszkańców Europy w wieku 15-64 lat używało konopi indyjskich w ciągu ostatniego roku. W 2021 roku ilość zażywania CBD, czyli żywicy konopnej wyniosła 816 ton, zaś ilość skonfiskowanych w UE konopi indyjskich 256 tony, co stanowi najwyższy poziom od dekady i wskazuje na wysoką dostępność narkotyku. Tylko w 2021 roku w Europie ponad 97 000 osób rozpoczęło leczenie uzależnienia od marihuany. 

Dyrektor Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii, Alexis Goosdeel twierdzi, że narkotyki są obecnie powszechnie dostępne, a ponadto stale pojawiają się nowe, coraz silniejsze substancje. 

– Często są one błędnie oznakowane lub sprzedawane w formie mieszanek. W związku z tym nielegalne narkotyki mogą mieć wpływ na wszystkich, zarówno bezpośrednio na samych użytkowników, jak i pośrednio na członków ich rodzin, społeczności itd. Nasi obywatele są coraz bardziej narażeni na niebezpieczeństwa związane ze skutkami zażywania narkotyków. Dziś zwracamy uwagę na wyzwania, jakie stawiają przed nami używki, narkotyki syntetyczne i nowe produkty z konopi indyjskich. Bardzo ważne jest zwiększenie zakresu dochodzeń kryminalistycznych i toksykologicznych, abyśmy mogli lepiej identyfikować pojawiające się nowe zagrożenia i chronić zdrowie publiczne. Musimy również więcej inwestować w usługi, które muszą zaspokajać bardziej zróżnicowane i złożone potrzeby – mówił Alexis Goosdeel w jednym z wywiadów. 

Alarm na Litwie

Według badań z 2021 roku dotyczących rozpowszechnienia używania substancji psychoaktywnych wśród ludności zleconych przez NTCD, 14,1 proc. populacji Litwy w wieku od 15 do 64 lat przynajmniej raz w życiu zażywało co najmniej jeden narkotyk. 4,5 proc. obywateli stwierdziło, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy zażywało przynajmniuej jedną substancję narkotyczną, a 1,6 proc. – w ciągu ostatnich 30 dni. Zażywanie narkotyków było bardziej rozpowszechnione wśród mężczyzn niż wśród kobiet: 21,2 proc. mężczyzn i 7 proc. kobiet przyznało, że przynajmniej raz w życiu zażyło narkotyki. 

Zażywanie narkotyków było również bardziej rozpowszechnione wśród osób młodszych (15-34 lata) niż wśród starszej populacji (35-64 lata). W porównaniu z danymi z 2016 roku zażywanie narkotyków na Litwie wzrosło: “przynajmniej raz w życiu” z 11,5 proc. w 2016 roku do 14,1 proc. w 2021 roku, “w ciągu ostatnich 12 miesięcy” z 3,1 proc. do 4,5 proc., zaś w ciągu ostatnich 30 dni z 1,3 proc. do 1,6 proc.

Wyższe jest spożycie konopii indyjskich. W 2021 roku 13,7 proc. osób na Litwie w grupie wiekowej 15-64 deklarowało, że zażywało je przynajmniej raz w życiu. 4,3 proc. ankietowanych miało z nimi kontakt co najmniej raz w ciągu ostatniego roku, a 1,5 proc. używało konopi indyjskich przynajmniej raz w ostatnim miesiącu. 

Odsetek kobiet, które przyjmowały konopie indyjskie, był znacznie niższy niż mężczyzn. Około 6,8 proc. kobiet i 20,7 proc. mężczyzn próbowało konopi indyjskich raz w życiu, natomiast 1,9 proc. przedstawicielek płci żeńskiej i 6,7 proc. w ciągu ostatnich 12 miesięcy zażywało ten narkotyk co najmniej raz. Analizując dane według podziału na grupy wiekowe, najwyższe rozpowszechnienie zażywania konopi zaobserwowano u osób w przedziale 25-34 lata. Po konopiach indyjskich, najbardziej rozpowszechnionymi substancjami narkotycznymi na Litwie są kokaina i MDMA (ecstasy). 

Mimo że na Litwie obserwuje się wzrost rozpowszechnienia zażywania narkotyków, nadal jest on dwukrotnie niższy niż średnia UE, która wynosi 14,1 proc.

Co na to psycholog?

Uzależnienie od substancji odurzających jest szczególnie niebezpieczne dla młodzieży; tak pod względem psychicznym, jak fizycznym. O to, jak pomóc osobom uzależnionym, zapytaliśmy psycholog Krystynę Gintowt, która na co dzień pracuje z młodzieżą.

– Uzależnienie od narkotyków to ogromny problem, w dodatku liczba zażywających substancje psychoaktywne ciągle wzrasta. Co przerażające, coraz młodsi ludzie zaczynają swoją „przygodę” ze środkami tego typu, nie mając świadomości z jakimi konsekwencjami fizycznymi, psychicznymi i emocjonalnymi się to wiąże. Na początku najczęściej jest to “rekreacyjne zażywanie narkotyków”, eksperymenty. Szczególnie, jeżeli nastolatek widzi, że jego rówieśnicy próbują narkotyków i nie chcąc być odrzuconym, także spróbuje. Później zażywanie substancji psychoaktywnych może przekształcić się w mechanizm ucieczki od problemów, szybki sposób, żeby poczuć się dobrze w sytuacji kryzysowej, czy po prostu ze stresem i lękami. A tych w życiu nastolatków nie brakuje – mówi ekspertka.

Jak można pomóc osobom zażywającym narkotyki?

– Przede wszystkim, trzeba uważać by nie ułatwiać zażywania osobie mającej problem z narkotykami. Nie pożyczać pieniędzy, nie rozwiązywać problemów za nią, nie ukrywać sytuacji przed jej bliskimi. Świadcząc taką pozorną “pomoc” w istocie przykłada się rękę do uzależnienia. Po drugie, warto szukać pomocy specjalistów – psychologów, terapeutów, grup wsparcia. Absolutnie nie usiłować „leczyć” takiej osoby samodzielnie – uzależnienie to bardzo złożony problem, nawet przy najlepszych chęciach osoba bez wiedzy i doświadczenia nie będzie w stanie pomóc.  

Konsekwencje psychiczne zażywania narkotyków

Krystyna Gintowt, psycholog: Każde zażycie środka psychoaktywnego niesie ze sobą poważne skutki zarówno dla organizmu jak i dla psychiki. Specjaliści, którzy zajmują się leczeniem osób uzależnionych, podkreślają, że nie ma żadnego środka psychoaktywnego, który nie ma negatywnych skutków psycho-fizycznych. Nawet jednorazowe „eksperymenty” nie pozostają obojętne dla człowieka. Zażywanie zwiększa ryzyko zaburzeń lękowych i zaburzeń depresyjnych, wywołuje też tzw. zespół amotywacyjny, czyli problemy w kwestii podejmowania decyzji, apatię, problemy z osiąganiem swoich celów. W niektórych przypadkach zażywanie narkotyków może też prowadzić do myśli samobójczych.

Źródło: https://wilno.tvp.pl/79924284/w-wilnie-w...-narkotyki